Lekker bezig zo met je brommers, gewoon ongecompliceerd sleutelen!

Zelf heb ik een Zundapp-Famel KS Super uit 1986, zo’n ding had ik ook toen ik 16 was.
Onderdelen zijn wel een probleem, d.w.z. er is zoveel wat er op lijkt maar toch net niet past.

Ongecompliceerd sleutelen? Mwah. De hevel van de achterrem slipt over de as. En daar is niks meer aan te doen ook, dus ik zal nieuwe remmerij moeten gaan bestellen. Kijken wat er momenteel wel & niet leverbaar is…

Derk

Afijn. Grondige inspectie van die achterrem levert op dat de hele mik ook echt gewoon versleten is. De doorvoer in de ankerplaat waar de remsleutel in draait is ruim, waardoor die remsleutel kantelt en begint te vreten. Omdat het gat van de hevel op de remsleutel ook uitgeleuterd is, komt die hevel dan dus om z’n spiebaantjes heen en dan heb je effectief gezien geen achterrem meer. Ik heb dus, verspreid over twee leveranciers, zo ongeveer de complete achterrem nieuw besteld: een ankerplaat, een remsleutel met toebehoren, een hevel, remschoentjes en remveren. Dat de rest van het beslag duidelijk op leeftijd is zal me aan mijn posterieur oxideren. Het is een brommertje van 60 jaar oud waar ik bijna 30 jaar geleden na een eenvoudig gehouden opknaprondje op naar school ben gaan rijden; ‘m weer helemaal nieuw maken is daarom nou juist *niet* de bedoeling. Maar iets aan echte slijtage doen mag na al die tijd een keer, vooral als het om veiligheid gaat.

De voorrem hoefde alleen maar weer eens afgesteld te worden. Omdat het stuur nogal aan de hoge kant staat, zit er een erg lange kabel aan en dan moet je vaker stellen. Maar ik heb voor de voorrem wel in ieder geval schoentjes en veren meebesteld omdat ze leverbaar zijn en de verkrijgbaarheid van onderdelen voor deze ouwe gebakjes gaat niet bepaald vooruit.

Met een beetje geluk is de stapel onderdelen om een nieuw achterremmetje op te bouwen in de loop van de week binnen. Kan ik komend weekend die handel eens helemaal fris opnieuw optuigen.

Derk

Ongecompliceerd sleutelen. Maar de blokkering van de remankerplaat moet nog wel even van die ankerplaat af. Dat zit gemonteerd met een stalen paspen erdoor die geblokkeerd wordt door een haarspeldclip. Je zou zeggen: eenvoudiger kan het niet. Maar een stalen paspen in een aluminium ankerplaatje, dat zit een jaar of 60 verderop Heel Goed Vast. Kruipolie, tikken, meppen, beuken, beitels, heetstoken en diverse combinaties daarvan: niente…

Dus: de zaag er maar eerst eens door (flex past niet). Daarna was met een beitel en wat welgemikt hamerwerk de buitenkant van die paspen er alvast uit te werken. Dan het restantje nog dat achterin het blinde gat achterblijft! Die heb ik ingeboord en er daarna een linkse tap in gewurgd. In combinatie met voldoende kruipolie en een 8” bahco in plaats van de wringstang die je normaal op zo’n linkse tap zet was het laatste eindje alsnog ook los te werken. De blokkeersteun van die ankerplaat is dus gered en een nieuwe paspen is onderweg Een nieuwe steun overigens ook, want dit had er lang alle schijn van om niet te gaan werken. Dan kun je die spullen maar beter gewoon bestellen, al was het maar dat dat meestal betekent dat het oude onderdeel alsnog intact loskomt.

Het ankerplaatje zou dus eigenlijk verbust moeten worden om de remsleutel er weer mooi sluitend in te laten lopen, dus daar komt ook eerst een nieuwe voor. Was even zoeken, maar ik heb nog wat weten te vinden. Dan kan dat verbussen later nog eens bekeken worden, want daar is ook niet echt iets eenvoudigs aan. Het gat is te groot voor een normale maat HSS boor en sowieso wil je dat eigenlijk liever uitdraaien als het even kan, maar het ding zit helemaal aan de rand van die ankerplaat natuurlijk en dan wordt het gedoe om het werkstuk in te klemmen. Nog daargelaten dat je dat in een Emco Unimat 3 sowieso kunt vergeten, want die is daar ruimschoots te klein voor. Maar gezien de schaarste aan achterste remankerplaten kan deze dus in ieder geval niet in de ijzerbak, want daarvoor is er nog teveel eventueel mogelijk om ‘m te herstellen.

Aan een brommertje sleutelen is alleen maar eenvoudig als alles gangbaar is. Daarna is het gewoon dezelfde martelpartij als werken aan een te oud geworden auto…

Derk

En dan heb je een nieuwe remhevel in huis. Voor een Puch DS50 of VZ50: een Puch scootertje of een Puch buikschuiver. Die hebben ietsje verzwaarde remmen met o.a. een wat dikkere (want langere) remkabel achterop. Met een bijpassend verder opengespreide remhevel, waar het houdertje van een standaard Puch/Tomos achterremmetje niet ver genoeg doorheen past om de haarspeldclip voor de bevestiging erdoor te kunnen steken.

Want zodra onderdelen niet meer voldoende nieuw te vinden zijn en je niet op de eerstvolgende oldtimerbeurs/onderdelenmarkt gaat zitten wachten om daar een lange dag in allerhande bakken en fruitkratjes met antieke onderdelen te gaan grutten voor dat ene remhendeltje van een absoluut niet zeldzaam brommertje kom je in dit soort gein terecht.

Nou heb ik dat niet al te moeilijk gemaakt: er is evenveel materiaal gebruikt voor beide types hevel, alleen voor de DS/VZ variant zijn de knikjes iets verder doorgezet. Daar is best iets aan te doen. Met een tegellichter ertussen heb ik de handel in de bankschroef aangeknepen en nu past het allemaal gewoon wél. Is het alleen nog wachten op de onderdelen die ik nodig heb om het nieuwe remmetje helemaal netjes af te bouwen. Daarna is het in principe in een stevig uurtje gewoon klaar, mits de paar imitatie-onderdelen die er uit noodzaak tussen zitten ook werkelijk van voldoende kwaliteit zijn.

Derk

Goed. Maar dan nu maar eens wat beeld erbij…

Links: een nieuw remankerplaatje voor Puch MS50L/VS50/MV50 ter vervanging van rechts: het oude remankerplaatje van de Tomos 2L (en natuurlijk passend op de 3L, 2E en 3E).

Er zijn diverse kleine verschillen tussen de twee, zoals het smeernippeltje op het Puch ankerplaatje, de extra versterkingsribben achter het kabeloog en wat andere kleine details, zoals de hoogte van de doorvoer van de remsleutel. Die is dus ook verschillend. Voor een Puch is-ie ietsje langer dan voor een Tomos:

Maar wat momenteel het grootste verschil is, is de ontstane afwezigheid van vertanding in de remhevel:

Maar goed. De nieuwe ankerplaat, remsleutel en hevel werken gewoon goed samen, dus dat was een kwestie van met voldoende smering in elkaar zetten en klaar. Dan door naar remschoenen. Voor de zekerheid had ik nieuwe besteld. De goeie, van Newfren, zijn momenteel niet lekker leverbaar dus het werd het alternatief van NTS. En daarin zit mijns inziens een ontwerpfout. Namelijk, de ‘pads’ waarop de remsleutel loopt zitten met een spanstiftje op de gietaluminium basis van de remsegmenten:

Dat betekent ten eerste dat de verankering van die pads niet lekker is, maar ook dat de hardstalen spanstiftjes gaan invreten op de remsleutel, al dan niet met richels en problematisch functioneren als gevolg. De stiftjes er verder intikken maakt de pads los en dat is al helemaal niet de bedoeling. Eigenlijk moet dat dan allemaal eerst uit elkaar, de spanstiftjes iets ingekort en dan terug in elkaar met een dotje metaalepoxy om de zaak te borgen. Gezien de beperkte mate van slijtage aan de oude remschoentjes en de veel betere kwaliteit daarvan heb ik die er dus maar weer in gedrukt en dan zien we later wel wat er met deze nieuwe schoentjes kan om ze fatsoenlijk bruikbaar te maken. Vooral omdat de Newfren schoentjes normaal gesproken maar een paar euro duurder zijn dan deze van NTS vind ik eigenlijk dat je de goedkopere soort gewooon moet overslaan, maar dan moet je natuurlijk de goeie kwaliteit wél kunnen krijgen…

Afijn. Na enig fröbelwerk ziet een afgemonteerd remplaatje er dan zo uit:

En dan hoeft alleen het wiel nog maar terug op z’n plek, met bijbehorend afstelwerk van de remkabel en de ketting…

Maar tegen die tijd is het al niet meer ingewikkeld. Het hele achterwiel hang je er zo weer in. Dat is wel lekker aan het ontwerp van Puch, waarbij beide wielen met een steekas in hun vorken worden gehangen. Het mooiste gaat dat met het brommertje aan een stel takeltjes zodat je onderlangs genoeg ruimte hebt. Het kan op zich ook met een blokje onder de middenbok. En aangezien ik geen takeltjes heb en er geen middenbok onder die Tomos zit (maar alleen een kickstand aan de linkerkant van de brug) moest het in dit geval op een oud Oettinger bierkratje. Dan is de ruimte om het wiel er weer onder te drukken eigenlijk net te krap, maar het kan met het nodige beleid allemaal wel gewoon.

Daarna nog een proefritje gemaakt en de ankertjes werken weer heel netjes. Waarmee de tweede min of meer serieuze sleutelpartij sinds het ding eind 1997 weer op de weg gekomen is, ook weer achter de rug is

In principe ga ik dan later nog eens kijken of ik het oude ankerplaatje weer voldoende op kan tuigen om ‘m op reserve te kunnen houden (of in het kader van originaliteit er weer in te drukken). Maar dat is allemaal van later zorg en erg afhankelijk van methodes om de hevel en de remsleutel weer betrouwbaar samen te laten werken. Gezien het feit dat de achterste remankerplaatjes schaars worden en dan zéker de originele voor Tomos 2E/L en 3E/L is het in ieder geval de moeite waard om daar eens wat tijd aan te spenderen.

Derk