home » Citroen Nieuws » Citroen » Citroën in de film: Spoorloos (1988)

Na 26 jaar vormt Spoorloos nog altijd de lat waarlangs Nederlandse thrillers gemeten worden. Het verhaal is duister en spannend; de Franse, Belgische en Nederlandse acteerprestaties zijn van hoog niveau. De film speelt zich grotendeels in en om Citroëns af, vooral BX’en. Pas op: deze bespreking verraadt veel van de plot.

Saskia Wagter (Johanna ter Steege, 1961) droomt keer op keer dat ze gevangen in een gouden ei tot in de eeuwigheid door de ruimte zweeft. Afgelopen nacht kwam er op die droom een vervolg: er zweeft nog een persoon in een gouden ei door de ruimte, maar na een botsing is alles voorbij. In de Peugeot 404 waarmee ze in juli 1984 op weg zijn naar hun vakantiebestemming in Zuid-Frankrijk vertelt zij haar vriend Rex Hofman (Gene Bervoets, 1956) van deze droom. In een donkere tunnel valt de auto plotseling stil: de benzine is op. Saskia raakt in paniek en gaat wild naar een zaklantaarn zoeken. Rex laat haar in de steek om benzine te halen. Als hij terugkomt, vindt hij Saskia bij de uitgang van de tunnel. Pas op een groot Total-tankstation in de buurt van Nîmes leggen ze hun ruzie bij. Rex belooft Saskia dat hij haar nooit meer in de steek zal laten. Saskia gaat nog even wat te drinken halen, maar komt daarvan nooit meer terug. Rex blijft wanhopig achter.

Rex moet en zal weten wat er gebeurd is. Hij laat in de wijde omgeving affiches met Saskia’s foto ophangen. Wanneer ook Rex drie jaar later droomt dat hij in een gouden ei door de ruimte zweeft, geeft dit zijn zoektocht een nieuwe impuls. Hij verschijnt zelfs op de Franse televisie om zijn oproep te doen. Weer thuis in Amsterdam, vindt hij brieven van een Fransman in zijn brievenbus. Deze vraagt hem naar Nîmes te komen, zodat hij hem kan verklaren wat er gebeurd is. Meerdere afspraken worden gemaakt, maar van een ontmoeting komt het steeds niet. Dan besluit Raymond Lemorne (Bernard-Pierre Donnadieu, 1949-2010) met zijn crèmekleurige BX naar Amsterdam te rijden. Als Rex echt wil weten wat er gebeurd is, moet hij binnen vijf minuten instappen en meekomen naar Frankrijk.

Op de lange rit naar het benzinestation bij Nîmes vertelt Raymond niet wat er gebeurd is, maar waarom Saskia moest verdwijnen. Raymonds dochter vereert haar papa als held, sinds hij een klein meisje uit het water gered heeft. Is hij wel een held? Is hij alleen tot goeds in staat of heeft hij gehandeld, waar anderen zouden terugschrikken en zou hij dat net zo kunnen doen aan het andere einde van het morele spectrum, bij de vreselijkste misdaad? Om dat uit te vinden, begint hij die misdaad nauwkeurig voor te bereiden. Tijdens deze gesprekken heerst wederzijdse vijandschap, maar ontstaat ook toenadering tussen Raymond en Rex: ze respecteren elkaar vanwege de bijzondere vasthoudendheid die de drijfveer van hun beider handelen is.

Citroën-liefhebbers zien twee mannen die in 1987 in een crèmekleurige BX vertellen over wat er gebeurde in 1984, toen Raymond met een rode BX naar een slachtoffer zocht. We zien regelmatig andere Citroëns, zoals DS, CX, LN, Visa en AX, maar ook leuk blik van andere merken.

Uiteindelijk aangekomen op het bewuste benzinestation, moet Rex een keuze maken. Om alles te ervaren, moet hij precies hetzelfde ondergaan als Saskia. Zijn laatste woorden zijn: “Saskia! Saskia…” Hij lijkt de juiste keuze te hebben gemaakt.

George Sluizer (1932) baseerde zijn thriller op de novelle Het Gouden Ei van Tim Krabbé (1943). Er wordt sterk in geacteerd. Johanna ter Steege speelt slechts een bijrol, maar haar aanwezigheid draagt een groot deel van de film. Spoorloos is een zeer duistere film, zoals deze in Scandinavië en in Nederland gemaakt worden, maar nauwelijks elders. Toch heeft de film niet alleen in Nederland prijzen in de wacht gesleept. Als Nederlandse inzending voor Beste Buitenlandse Film bij de Academy Awards/Oscars maakte Spoorloos/The Vanishing geen kans, omdat het Franse aandeel in de film daarvoor te groot was.

In 1993 komt een door George Sluizer zelf geregisseerde Amerikaanse remake uit. Onder de acteurs zijn grote namen als Jeff Bridges, Kiefer Sutherland en Sandra Bullock te vinden. Het is interessant om te zien hoe de Europese sfeer veramerikaniseerd is, hoe bijvoorbeeld uit een Peugeot 404 een Jeep Cherokee wordt. Natuurlijk krijgt de film een happy end, wat ook door Amerikaanse filmcritici zwaar onder vuur genomen wordt. The Vanishing slaagt er niet in bioscoopzalen te vullen.

Je kunt hier reageren op deze filmbespreking. Heb je ook een film gezien waarin Citroëns overduidelijk in beeld komen, schrijf dan je recensie aan .(JavaScript moet ingeschakeld zijn om dit e-mail adres te bekijken).

tekst: RensKorevaar, foto’s: film stills