home » Citroen Nieuws » Citroen Overig » Gelezen: Kleintjes in crisistijd

Vandaag gaat de voorverkoop van Citrovisie’s nieuwe uitgave Kleintjes in crisistijd van start en wij hebben die al gelezen. Thijs van der Zanden heeft weer een heel fraai boek afgeleverd, dus onze aanbeveling zal niemand verbazen: "Koop dat boek!"

Kleintjes in crisistijd, de geschiedenis van de Citroëns LN, LNA, Visa, Oltcit, Axel en C15 behandelt alle kleine youngtimers van Citroën uit de jaren ’70 en de vroege jaren ’80 en slaat zo een brug tussen de oldtimers 2CV, Ami en Dyane enerzijds en de moderne AX anderzijds. Wij zijn er eens goed voor gaan zitten, hebben eerst aan het boek geroken, dan gebladerd en foto’s gekeken, en daarna alles gelezen, van kaft tot kaft.

In 2010 publiceerde Thijs van der Zanden Citroën Visa, voiture sans fontière als eerste uitgave van zijn uitgeverij Citrovisie. Het werd alom geprezen en is al jaren uitverkocht. Na Citrovisies recente successen met boeken over de CX, de A-types uit Vorst en de GS/A, werd een herdruk van het Visa-boek voorbereid. Thijs’ boek Citroën Axel, la cousine de Craiova uit 2012 is echter ook al lang uitverkocht. Omdat de Axel een groot deel van zijn ontwikkelingstraject met de Visa deelt, lijkt de keuze om beide boeken door één nieuwe uitgave te vervangen een logische. Wie Axel zegt, kan echter ook niet om de Oltcit heen en wie Visa zegt, niet om de C15. Als alle afstammelingen van project Y behandeld worden, mag de LN/A als gatenvuller dan wel ontbreken?

Bij het doorbladeren en plaatjes kijken lijkt de keuze om geen simpele herdruk van het Visa-boek te maken, maar alle kleintjes te behandelen een heel gelukkige: de foto’s roepen heel overtuigend de sfeer van de jaren ’70 en de vroege jaren ’80 op. Zoals we inmiddels van Citrovisie gewend zijn, bestaat het beeldmateriaal grotendeels uit nooit eerder gepubliceerde foto’s. De opmaak is wat speelser dan in voorgaande uitgaven, zonder aan overzichtelijkheid in te boeten. Hoe zit dat met de tekst? Kan een boek over vijf of zes Citroëns (je mag zelf beslissen of je de LN en de LNA voor één of voor twee wilt laten tellen) nog wel duidelijk zijn? Om dat te beoordelen, gaan we het lezen, van bladzijde 1 tot en met 360.

Het eerste hoofdstuk van Kleintjes in crisistijd heet Te eigenwijs en te trots om samen te kunnen werken. Het beschrijft de achtergronden van de projecten die uiteindelijk tot de kleine Citroëns van dit boek zullen leiden. Dat die projecten zich lang voortsleepten, is algemeen bekend, maar waarom dat zo was veel minder. Thijs toont overtuigend aan dat Citroën ernstige managementproblemen had: een algemeen directeur die beslist op grond van zijn persoonlijke smaak in plaats van op toekomstperspectief, een ontwerpafdeling zonder leiding. Daarbij had Citroën wel gebrek aan financiële middelen, maar niet aan trots. Het is schokkend om te lezen dat Fiat motoren voor de DS en de GS ter beschikking wilde stellen om iets aan het zwakste punt van beide modellen te doen, maar dat Citroën dit afwees. Nog schokkender: Citroën had dringend behoefte aan een compact model, mocht van Fiat niet alleen de bodemgroep van de nog te verschijnen 127 gebruiken, maar ook techniek en vormgeving, en wees project RA toch af!

Toen Fiat zich in 1972 terugtrok, omdat het niet meer dan 49% van de aandelen in handen kon krijgen, begon de ontwerpafdeling weer met allerlei wilde plannen. De “echte Citroën-liefhebbers” maken Peugeot verwijten dat het zijn 104 aan Citroën opdrong, maar in die context was de LN de enige mogelijkheid om op redelijke termijn het zo dringend nodige kleintje op de markt te brengen. Het is wel zuur dat de diverse plannen van project Y in die tijd convergeerden naar een ontwerp van Jean Giret dat in veel opzichten moderner was dan de latere Visa I. Het zou echter te lang geduurd hebben om dat productierijp te maken en het had veel specifieke Citroën-techniek aan boord, waardoor kostenbesparing door platform sharing niet mogelijk zou zijn geweest.

Dit eerste hoofdstuk beschrijft de algemene bedrijfssituatie van Citroën in de vroege jaren ’70 niet alleen duidelijker dan enige andere mij bekende publicatie, het helpt ook de diverse projecten die tot kleine Citroëns hadden moeten leiden te begrijpen. Het bewijst direct dat de keuze om de Visa/C15, LN/LNA en Oltcit/Axel in één boek te behandelen een heel goede is geweest.

Ook het vervolg van het boek vertelt één verhaal. Waarschijnlijk had je verwacht voor elk van de drie hierboven genoemde modelgroepen een sectie aan te treffen, maar nee, de grote lijn van de Citroën-ontwikkeling staat op de voorgrond, dus volgen hoofdstukken over LN, Visa I, LNA, Visa II, Oltcit enzovoorts elkaar op. De inhoudsopgave ziet er zo misschien niet direct logisch uit, maar de inhoud zelf is dat des te meer. Alleen zo kun je sommige keuzes in de modelontwikkelingen begrijpen.

Dat het grote verhaal voorrang gekregen heeft, betekent niet dat de weetjes vergeten zouden zijn, in tegendeel! Vanaf bladzijde 256 vindt de feitenjager allerlei overzichtelijke bijlagen; over de modelontwikkeling, de technische specificaties, de kleuren en bekledingen, enzovoorts.

Of deze kleine Citroëns echte klassiekers zullen worden, weet ook Thijs van der Zanden niet. Met Kleintjes in crisistijd heeft hij zelf wel enkele belangrijke voorwaarden daarvoor vervuld. Het boek levert een enorme bijdrage aan het delen van kennis over en het aanwakkeren van interesse in deze Citroëns uit een roerig tijdperk. In de bijlagen vindt de bezitter alle nodige details en het verhalende gedeelte boeit van begin tot eind. De hoofdstukken over de gezamenlijke ontstaansgeschiedenis en over de politieke verwikkelingen rond de hypermoderne fabriek in Craiova zijn zelfs zo spannend dat je moeite moet doen om niet op je nagels te bijten!

Kleintjes in crisistijd, de geschiedenis van de Citroëns LN, LNA, Visa, Oltcit, Axel en C15 is geschreven door Thijs van der Zanden en uitgegeven door Citrovisie in Eindhoven. Van dit 360 pagina’s bevattende boek kost de normale editie €37,50 en de genummerde en gesigneerde collectors edition in luxe bewaarcassette €59,95. Je kunt nu bestellen op citrovisie.nl en jouw exemplaar eind april thuis laten bezorgen. Als je het op CitroMobile afhaalt, hoef je slechts enkele dagen langer te wachten en bespaar je de verzendkosten.

Je kunt op dit artikel reageren in het forumtopic Kleintjes in crisistijd, Thijs van der Zanden, Citrovisie.

tekst: RensKorevaar, foto’s: Citrovisie