home » Citroen Nieuws » Citroen Overig » Wat tank je zelf?

De titel van dit artikel is ontleend aan de slogan van een bekende keten onbemande tankstations in Nederland. Eigenlijk leggen ze de vinger precies op de zere plek!

Een brandstof is een energiedrager. De vrijkomende energie kan gebruikt worden om warmte, licht, en kinetische energie te leveren schrijft Wikipedia. De meeste brandstoffen zijn organisch van aard. Sommigen staan dichtbij hun bron: bijvoorbeeld brandhout of - vroeger - turf. De brandstof die we in onze auto’s en motoren gieten is ook organisch: de olie waaruit het gewonnen wordt is van oorsprong plantaardig. Om van ruwe olie de uiteindelijke benzine en diesel die we tanken te maken is er een raffinageproces nodig en daarom spreken we van synthetische brandstoffen. Wat zijn de factoren die de kwaliteit van onze autobrandstof bepalen?

Octaan- en cetaangetal

Het octaangetal van de benzine geeft aan in hoe klopvast de benzine is, ofwel wanneer deze onder druk spontaan zal ontbranden. Omdat de klopvastheid geen toevoeging van een stof vergt maar de samenstelling van de benzine betreft spreken we van een getal, geen gehalte. In Nederland - en Europa - wordt het octaangetal in RON weergegeven. RON staat voor Research Octane Number. In de Verenigde Staten gebruikt men AKI, wat staat voor Anti Knock Index. Dit getal is iets lager dan RON, onze 95 wordt in de VS als 91 verkocht, onze 98 als 94. Overigens verkoopt men in de VS - maar ook in andere landen buiten Europa - veel brandstoffen met een lagere RON dan 95. EU-regels verbieden dit al veel langer in het streven naar een wagenpark met een schonere uitstoot.

De meeste hedendaagse auto’s, maar ook youngtimers en klassiekers kunnen prima op Euro 95 rijden. Een hoger octaangetal heeft eigenlijk alleen nut wanneer de betreffende auto het ontstekingstijdstip efficient kan vervroegen, of wanneer de ontsteking vroeger is afgesteld. Bij oudere auto’s waarvoor RON 98 (superbenzine) wordt aangeraden is het ook echt wel verstandig om 98 te tanken. Helaas wordt in Nederland 98 schaars. Zelfs een groot aantal ‘Premium’ brandstoffen is ‘gewoon’ 95. Er zijn gelukkig wel uitzonderingen: BP Ultimate 98 is echt 98 en Competition 102 van Salland Olie dat via Firezone verkocht wordt heeft zoals de naam al aangeeft een octaangetal van 102.

Voor dieselbrandstoffen is er een vergelijkbare index: het cetaangetal. Het grote verschil met benzine is dat diesel juist zelfontbrandend geacht wordt te zijn, alhoewel hier ook geldt dat deze zelfontbranding wel gecontroleerd dient plaats te vinden.

Loodvrij

Tot eind jaren tachtig werd er lood aan benzine toegevoegd. Het toegevoegde lood bleef achter op de klepzetels, waarmee het slijtage van de cilinderkop tegenging. Omdat looduitstoot een ernstige vorm van vergiftiging aan natuur en milieu toebrengt wilde men hiermee stoppen. Auto’s werden daarom vanaf halverwege de jaren tachtig voorzien van cilinderkoppen met geharde klepzetels. Deze auto’s kunnen probleemloos loodvrije benzine tanken. Bij auto’s die niet voorzien zijn van een kop met geharde klepzetels kun je loodvervanger aan de benzine toevoegen, een andere mogelijkheid is om bij een cilinderkoprevisie de zetels aan te passen.

Biobrandstoffen

Om de uitstoot van CO2 te beperken worden er al sinds jaar en dag bio-brandstoffen in autobrandstoffen bijgemengd. In benzine is dit bio-ethanol, bij diesel betreft dit geraffineerde bio-olie of uit aardgas gewonnen vloeistof: GTL. De bijmenging van biobrandstoffen vermindert het gebruik van fossiele brandstoffen doordat biobrandstoffen herwonnen kunnen worden uit afvalstoffen. Bio-ethanol verbrandt met een lager CO2-restant en bovendien, als biobrandstof uit gewassen gewonnen wordt heeft er vóór in de cyclus al een opname van CO2 plaats gevonden!

De gewone benzine (95 of 98 octaan) die je bij elke pomp kan tanken bevat maximaal 5% bio-ethanol. Onder de Europese kwaliteitsnorm EN 228 wordt deze benzine E5 genoemd. Er is echter geen minimum percentage bijmeninging gespecificeerd, het kan dus ook voorkomen dat je ‘zuivere’ benzine tankt. Competition 102 wordt zelfs actief vermarkt met deze eigenschap. Veel klassieke auto’s hebben rubbers, pakkingen, metalen en slangen in hun brandstofsysteem die niet tegen bio-ethanol kunnen, waardoor het tanken van E5 risicovol kan zijn. Ook is bio-ethanol niet zo goed ‘houdbaar’ als reguliere benzine, het kan dus een probleem zijn om je auto voor langere tijd te stallen met E5 in de tank. Voor deze mensen is een specifieke benzine als Competition 102 een duur maar prettig alternatief.

Naast E5 heeft de EU in haar richtlijnen ook een tweede benzinevariant toegestaan: E10. Dit is benzine met een bijmenging van tot 10% bio-ethanol. Door het hogere percentage ethanol is de uitstoot van CO2 nog verder beperkt, passend bij de doelstellingen voor reductie van uitstoot in 2020. De benzine kan ook iets goedkoper op de markt gebracht worden. Er zijn echter ook nadelen: de energiewaarde van ethanol is een stukje lager dan die van benzine, waardoor je bij een gelijk gebruik rekening moet houden met een toename van het verbruik met zo’n 2%. Ook zijn niet alle auto’s zondermeer geschikt voor E10. Je youngtimer of klassieker is het zeker niet! Uiteindelijk is het doel om van E10 de standaardbenzine te maken. Omdat hier domweg veel tijd voor nodig is blijft E10 vooralsnog optioneel en zal E5 voorlopig het standaardproduct blijven. Pompstationketen Argos verkoopt een E10 onder de naam Blue One. Over onze Citroëns wordt gezegd dat auto’s met een bouwjaar vanaf 2000 geschikt zijn voor het gebruik van E10. Checken hoe het met jouw auto zit kun je op www.e10check.nl. Je kunt natuurlijk ook je dealer vragen om raad, en aarzel niet om je ervaringen met ons te delen!

Premium brandstoffen

Zoals eerder geschreven: in de basis is alle benzine en diesel hetzelfde qua samenstelling. Aan alle brandstoffen worden vervolgens additieven (dopes) toegevoegd, die bepaalde eigenschappen hebben. Dat kan bijvoorbeeld een reinigende eigenschap zijn. De zogenaamde ‘premium’ brandstoffen (Shell V-Power, Total Excellium) bevatten meer verschillende additieven, die voor een grotere efficientie zouden moeten zorgen. Dit is echter allemaal vrij betrekkelijk, aangezien de basisbenzine dezelfde energetische waarde heeft! Waar vroeger de RON 98-benzines als premium werden vermarkt zijn het in Nederland tegenwoordig in meerdere mate gewoon RON 95 benzines. In het buitenland is dat wat anders. In Duitsland is de V-power bijvoorbeeld nog ‘echte’ 98 octaan. Beloftes dat premium brandstoffen zuiniger zijn zijn moeilijk te staven: je rijgedrag en dus verbruik kunnen beïnvloed worden zonder dat je daarbij stilstaat. En nieuwe brandstoffen worden altijd in het voorjaar geïntroduceerd, wanneer door het zachtere weer elke auto zuiniger is.

Witte pompen en b-keuze

Hierover gaan nogal wat verhalen de ronde. Er zijn in Nederland vijf raffinaderijen die veel meer brandstofmerken bedienen. En in de basis zijn alle benzines van alle merken exact hetzelfde. Het kan dus zomaar zijn dat de Tango-benzine die je tankt gewoon uit de Shell-raffinaderij komt! De daadwerkelijke distributie van brandstoffen gebeurt vanuit een stuk of 15 depots die verspreid zijn over het land en via pijpleidingen bevoorraad worden vanuit de raffinaderijen. In deze depots worden de additieven toegevoegd die van een basisbenzine een Shell Fuelsave 95 of Shell V-Power maken. Of een BP Ultimate. Of een Total Excellium Diesel. Omdat er ‘vroeger’ veel meer brandstofdepots waren bleven er wel eens restanten over, die voor gereduceerde prijzen aan witte (merkloze) pompen verkocht werden. Tegenwoordig is daar met de huidige volumes brandstoffen die er verhandeld en verkocht worden geen sprake meer van. Een liter peut van de Tinq is dus niet beter of slechter dan een liter BP Ultimate 98!

Uw schrijver dezes is er vrij resoluut over: in de dagelijkse benzine-leaseauto gaat alles door elkaar, en uitsluitend euro 95. In de leasediesel van vrouwlief gaat vanwege de voornamelijk korte ritten uitsluitend premium diesel. En in de Axel? Vanwege de ietwat vervroegde ontsteking blieft deze minimaal Superbenzine (98 dus) en omdat hobby geld mag kosten rijd ik graag naar de Firezone voor die Competition 102!

Heb jij wilde brandstofverhalen? Deel ze met ons in dit topic!

Tekst en beeld: 2d